سیر و سیاحت و
ایرانگردی به لحاظ گشت در طبیعت چند گونه و شرایط متنوع آب و هوایی و اقلیمی و چه
از نظر شناخت تارخی تمدن و سرنوشت گذشتگان و مردم شناسی از اهمیت ویزه ای برخوردار
است. مجله سپهر بر آن است که در هر شماره دیدنی های یک استان را به همگان معرفی
نماید تا خوانندگان ضمن شناخت بیشتر این مرزوبوم ، بتوانند برای سفرهای تفریحی خود
برنامه ریزی کنند و ارزش ها و زیبایی هایی را که خداوند به این سرزمین اعطا کرده
است از نزدیک ببینند.
مازندران هر سال ،
ایرانگردان بسیاری را به خود جذب می نماید. و کسان بی شماری بارها و بارها به این
استان سفر کده اند. ولی کمتر کسی از امکانات فراوان این استان با خبر بوده یا از
آنها بهره برده است. در استان مازندران در هر مسیری که حرکت کنیم، در جابه جای آن،
جاذبه های طبیعی، فرهنگی وتاریخی آدمی را
به خودب می کشاند در این شماره، جاذبه های طبیعی و جاذبه های فرهنگی مازندران را
معرفی می نماییم:
1 – جاذبه های طبیعی
الف) دریاچه ها – در مازندران دریاچه های فراوانی وجود دارد که در اینجا به معرفی
مهمترین آنها می پردازیمک
یکم : دریاچه ولشت – این دریاچه در جنبو غربی شهرستان چالوس قرار دارد دو جاده
خاکی، از طریق مرزن آباد و جاده چالوس، ما را به دریاچه می رساند 15 هکتار وسعت
دارد، آب آن یرین است و می توان در آن به صید ماهی با قلاب پرداخت مراتع و تپه ها
و نیزارهای پیرامون آن، چشم اندازهای زیبایی را پدید آورده است. محوطه برای اطراق
دارد.
دوم: دریاچه عباس آباد – این دریاچه در جنوب شرقی شهرستان بهشهر و در میان جنگل
قرار گرفته است وسعت آن 10 هکتار و آب آن شیرین است به تازگی تأسیسات و امکاناتی
را برای مسافرت فراهم آورده اند و آن را برای اطراق مسافران مهیا می سازند.
سوم: دریاچه ساهون-
در جنوب شهرستان آمل، نزدیک روستای تنرا قرار دارد وسعت این دریاچه در قدیم بیش از
1000 هکتار بوده، و لی اکنون به صورت مردبای در آمده است و دارای محوطه ای برای
اطراق می باشد. پیرامون آن مراتع، کوهستان ها و چشمه سارهای متعدد، چشم اندازهای
دلنشینی پدید آورده اند.
چهارم : دریاچه
خضرنبی – این دریاچه در شمال شهرستان
نوشهر، در میان جنگل قرار گرفته است وسعت آن نیم هکتار و آب آن شیرین است و در
محدوده حفاظت شده البرز مرکزی قرار دارد. به همین لحاظ،مأمن پرندگان و حیات وحش
است.
پنجمک دریاچه استخر
پشت- این دریاجه در کنا رروستای استخر پشت میان دره رودخانه زارم، به صورت گودال
بزرگ و دایره ای شکل قرار گرفته و پیرامون آن پوشیده از مزارع برنج و نیزار است
دارای محوطه اطراق و استقرار می باشد. از طریق جاده چنگلی بسیا زیبایی از شهر نکا
می توان به آن رسید.
ششم: دریاچه
شورمست: این دریاچه در جنبو غربی پل سفید به فاصله پنج کیلومتر از جاده فیروز کوه
در ارتفاعات بیشه ای دامنه های البرز مرکزی قرار دارد. وسعت آن بیشتر از یک هکتار
و آب آن شیرین است . محوطه اطراق دارد و امکان صید ماهی و شنا نیز وجود دارد.
هفتم: دریاچه گل پل
– این دریاچه در جنوب شرقی شهرستان قائم شهر، بعد
از روستای برنجستانک و سد خاکی زمزم، در میانه جنگل قرار دارد. وسعت از 5/2 هکتار
و آب آن شیرین است دارای دو حوضچه جداگانه و محوطه اطراق است.
هشتم: دریاچه
سدلار- درارتفاعات غرب بلوار از جاده هراز، میان دره لار و جوار قله دماوند است
وسعت آن 100 هکتار و آب آن شیرین است انواع ماهی قزل آلا را در آن می توان صید
کرد. ولی برای صید قزل آلا باید از اداره محیط زیست اجازه گرفت محوطه برای اطراق
دارد.
نهم: دریاچه دریوک – این دریاچه روبه روی دره ولی آباد هزار جم و در دامنه
کوه دال کمر قرار دارد وسعت آن یک هکتار و
آب آن شیرین است. این دریاچه ، زیستگاه پرندگان بومی و خوش می باشد.
ب) تالاب ها
یکم: تالاب لپو – پلنگان- مجموعه مرداب های لپو، شیرخوان لپو و پلنگان به
فاصله یک کیلومتری منطقه راغمرز قرار دارد این مجموعه در هر فصلی از سال جلوه خاصی
دارد. در زمستان و بهار مأمن پرندگان پرندگان مهاجری است که از فاصله هزاران
کیلومتر به سوی آن پرواز می کنند و به تخمگذاری و تولید مثل می پردازند . از جمله
این پرندگان قو، قره غاز، مرغابی و فلامینگو هستند که به صورت انبوه در آن سکنی می
گزیند. در همین مواقع، می توان به ماهیگیری و شکرا مجاز پرداخت در تابستان و پاییز
می توان با قایقرانی و باز دید از طبیعت مردابی آن لذت برد.
دوم: تالاب سراندون
و بالندون – این مجموعه در 25 کیلومتری
ساری به طرف بابلسر در جوار روستای سید محله قرار دارد. دارای دو بخش سراندون (
جنوبی) و بالندون (شمالی) می باشد. وسعت آنها در حدود 30 کیلومتر و عمق متوسط آن
یک متر است، در زمستان پایز پرآب و در بهار و تابستان به علت استفاده زارعی کم آب
است. آب این تالاب ها شیرین ،درون و پیرامون آنها نیزار و پر از گیاهان مردبای و
اطراف آنها مرغزار و شالیزار است. این مجموعه نیز مأمن و زیستگاه مرغان مهاجر است.
سوم: تالاب گز – این تالاب در جنوب غربی خلیج میانکاله قرار دارد و در واقع
جزئی از خلیج فوق به شمار می رود. این تالاب نیز زیستگاه پرندگان بویم و مهاجر و
ماهی و سایر آبزیان است. درختان گز و پوشش گیاهی مردبای جلوه ای بسیار زیبا به آن
بخشیده است. پیشروی آب دریا و خلیج، حیات دوباره ای به مرداب داده و بر زیبایی های
آن افزوده است.
چهارم: تالاب
کندوچال – این مرداب در میان جنگل انبوه
فی بن چالوس قرار داد وسعت آن یک همکتار است و آب آن از چشمه های اطراف تأمین می
شود و شیرین است. اطراف آن را درختان جنگی فرا گرفته و پیرامون و داخل آن پر از نی
و گیاهاین مردبای می باشد. محوطه ای برای استقرار و چادر زدن دارد که می توان مورد
استفاده قرار گیرد.
پنجم : تالاب
گمیشان – این مرداب در کنار جنلگه
گمیشان و در شرق دریا یخزر قرار داد وسعت آن حدود 1500 هکتار است که در سال های
مختلف بسته به پر آبی و کم آبی آن سال افزایش و کاهش می یابد پیرامون مرداب گمیشان
را نیزار و حواشی آن را مرغزارهای وسیعی فرا گرفته است که محل اطراق زمستانه و
پرندگان مهاجر به شمار می رود.
ج) آبشارها
یکم : آبشارایج – این آبشار از برف های دایمی کوه فشم چال در ارتفاعات اشکور
سرچشمه می گیرد و پس از طی مسافتی در بالا دست روستیا ایج از فراز سنگی به روی
سنگی دیگر فرو ریخته، سپس در آبشارهای
متعددی به عمق دره سرایز می گردد از ویژگی های این آبشار می توان به آب زیاد،
فضاهای وسیع غار مانند زیر سنگ آبشار، تعدد شاخه ها، تعدد چشمه های اطراف آن، چشم
انداز جالب یخچال های دایمی فشم چال، دره زیادی اشکور، آب و هوای ییلاقی و پوشش
عطر آمیز گیاهی آن اشاره کرد.
دوم : آبشار الامل – این آبشار از دامنه های شمالی دماوند سرازیر می شود و بیش
از 100 متر ارتفاع دارد. با آب فراوان، چون پودری نمناک پخش می گردد و مناظر بدیعی
را پدید می آورد که کم نظیر است.
سوم: آبشار اکابل – این آبشار در جنگل کوهستانی کردی چال کلاردشت، واقع شده است
و محوطه و مناظر زیبای دارد. ابشار اکابل همجوار ییلاق کلاردشت و تیز دریجاه ولشت
می باشد.
چهارم : آبشار
هیجان – این آبشار در بالای روستیای به همین نام ، در
نزدیکی گردنه هزار چم، در راه تهران – چالوس قرار
دارد. ارتفاع آن بیش از 9 متر است و از زیباترین آبشارهای البرز به شمار می رود.
آبشا رهریجان، با آب فراوان فضایی مرتفع و بیشه ای و چشم انداز کوهستانی و دره ای
و جنگلی، از بالای کویه سنگی ، یا پخشایشی
خاص سرازیر گردیده و رد پایین دست به آبشارهای دیگری که تبدیل می شود. این آبشار
دارای دستری سواره و حواشی قابل اطراق می باشد.
پنجم : آبشار
سوارسره- این آبشار نزدیک به 100 متر ارتفاع دارد و در بالا دست روستای ناحیه بلند
قرار گرفته است. دارای آب فراوان و ؟؟؟ ویژه است. فضای آن کوهستانی بیشه ای و
دارای چشم اندازهای جالبی می باشد.
ششم : آبشار
شاهانداشت لاریجان- این آبشار در بالای کوهی به همین نام در جوار قلعه ملک بهمن
قرار گرفته و بیش از 50 متر ارتفاع دارد این آبشار چشم اندازهای زیبا و سرسبز دارد
در نزدیکی جاده هراز واقع است که دارای دسترسی سواره هست.
هفتم : آبشار زیار-
این آبشار که به آب شیخ علی خان نیز معروف است 40 متر ارتفاع دارد مناظر سرسبز و
کوهستانی که به صورت چمنزارهای زیبا در اطراف آن است این آبشار را به عنوان یک
تفرجگاه ممتاز طبیعی – توریستی درآورده
است.
هشتم: آبشار لوه – این آبشار در نزدیکی جنگل و پارک طبیعی گلستان واقع شده و دارای 15 متر ارتفاع
است که به صورت پلکلانی سرازیر گردید و زیبایی خغصی به ان می بخشد.
نهم : آبشار یخی – این آبشار تمام یخ در 5100 متری مسیر دودکوه و در نزدیکی
قله دماوند قرار دارد و هفت متر ارتفاع و سه متر قطر دارد که پیوسته به قطر آن
افزوده می شود علت تشکیل آن ذوب برفهای گودال بالای آن است که به هنگام گرمای ظهر
تابستان باریکه آبی را به وجود آورده و از کنار آبشار یخی عبور می کند . این آب
مدت کوتاهی دوام آورده و بلافاصله منجمد می گردد. این آبشار یکی از آبشارهای عجیب
در دنیا به شمار می رود.
د) چشمه های آب
معدنی
یکم: چشمه آب گرم
آب آهن یا آب فرنگی در بالای قریه اسک لاریجام و در میان بیدستان ازارو قرار دارد.
استحمام و نیز شرب آن برای افراد مبتلا به بیماری های کم خونی و پوستی توصیه شده
است.
دوم: چشمه آب گرم
آب اسک – در قریه ای به همین نام در
لاریجان قرار گرفته است. این چشمه در پیرامون خود قشرهای آهکی پدید آورده و به
مرور زمان به سنگهای مرمر تبدیل شده است. این آب گرم برای درمان بیماریهای پوستی
توصیه گردیده است. علاوه بر این آب گرم آبهای دیگری نیز در آب اسک وجود دارد که
برای مداوای بیماریهای پوستی و همچنین بیماریهای گوارشی مفید است.
سوم: آب گرم استراباکو
– بین راه لاریجان و نزدیک قریه بایجان بهر و ستاق
در محلی به نام فلاین قرار دارد. از کوهی می جوشد و پس از چند متر به رودخانه هراز
می ریزد. این آب دارای موادی به نام زیبق است که در درمان بیماری های پوستی موثر
است.
چهارم: آب گرم رینه
– در نزدیکی روستای رینه لاریجان قرار گرفته و
هزار لیتر در ثانیه آبدهی دارد. از این آب برای درمان بیماری های پوسیت زخمهای
کهنه ، رماتیسم و ناراحتی های تنفسی استفاده می شود.
پنجم: آب معدنی
پرسم (آمولو)- این آب برای بیماری های گوارشی و پوسیت مفید است.
ششم: آب گرم
لاریجان – در دامنه کوه دماوند می جوشد. سالیان درازی است که
مورد استفاده عموم قرار می گیرد و هر سال مسافران بسیاری برای معالجه بیماریهای
پوستی به منطقه می آیند.
2- جاذبه های
فرهنگی
الف) کاخ صفی آباد – این کاخ در بالای کوهی مشرف بر بهشهر قرار دارد که از جمله
بناهای تاریخی باشکوه دوره صفویه است. این کاخ به خاطر موقعیت خاص و استقرار بر
روی تپه ای مشرف بر بهشهر نقاط ساحلی و خلیج میانکاله بسیار زیباست.
ب) عمارت و باغ
صفوی باغشاه – باغ مصفا و دلفریبی است که
امروزه محل شهرداری بهشهر است و همان باغشاه معروف دوره صفوی است.
ج) کاخ عباس آباد – در هشت کیلومتری جنوب شرقی شهرستان بهشهر آثار و نشانه
هایی از کاخ شاه عباس صفوی در کنار استخری به چشم می خورد . قسمت رویش درختان جنگل
تنومند از بین رفته است. در سمت شرق استخر دو برج آجری مشاهده می شود . این برج ها
به منظور دیده بانی ساخته شده بود. استخر عباس آباد که دیواره آن تماما از مصالح
سنگی ساخته شده و کف آجری دارد تفرجگاه شاهان صفوی بوده است.
د) کاج اجابت – این کاخ در دوره پهلوی ساخته شده و در روستای اجابت از بخش
کلاردشت واقع شده است. این کاخ در محلی مشرف بر منطقه کلاردشت بنا شده ، دارای
تزیینات و گچبریهای زیبا به شیوه معماری اروپایی است. محوطه این کاخ بسیار زیباست
و داخل آن دارای لوسترهای نفیس و گرانقیمتی می باشد. حیاط کاخ پوشیده از درختان
است.
هـ ) کاخ تمیشان – این کاخ که در پنج کیلومتری شرق شهرستان نور واقع است در
دوره پهلوی ساخته شده است. این کاخ امروزه به عنوان موزه مورد بازدید عموم قرار می
گیرد.
و) قلعه کنگلو – این قلعه در 20 کیلومتری جنوب شرقی دو آب در نزدیکی روستای
کنگلو قرار دارد. نمای خارجی قلعه عبارت از یک باروی عظیم سنگی است که در قسمت میانی
و طرفین آن برجهای دیده بانی تعبیه شده است. این قلعه با پلان جالب و منحصر به
فردی طراحی شده که نظیر آن در دیگر مناطق کمتر مشاهده شده است. قلعه کنگلو به
هنگام حملات ناگهانی دشمن مورد استفاده بوده و بیشتر جنبه تدافعی داشته است و این
قلعه از قلاع دوره اسلامی است.
ز) قلعه بلده – این قلعه از سایر قلعه های مازندران معروفتر است. تا اوایل
دوره صفوی دایر و مسکون بوده و مرکز یکی از مهمترین قدرتهای محلی ایران به شمار می
آمده است. این قلعه در بالای کوهی مشرف بر بخش بلده نور واقع است.
ح) میل گنبد قابوس – بنای آجری میل گنبد از نظر عظمت معماری ویژگی های هنری و
فنی در زمره بزرگترین آثار معماری قرن چهارم هجری قمری به شمار می رود. ساختمان
این میل که آرامگاه شمس المعالی قابوس پسر وشمگیر زیاری است بر روی تپه خاکی بلندی
قرار گرفته و از دو قسمت تشکیل شده است. قسمت اول قاعده و بدنه میل ، قسمت دوم
شامل گنبد مخروطی شکل آجری است . نمای خارجی بدنه مدور میل به صورت ده ترک ساخته
شده و دارای دو ردیف کنیه کوفی آجری است. این ساختمان در سال 397 هجری قمری به
دستور قابوس ساخته شده است. ارتفاع بدنه آن 37 متر و ارتفاع گنبد مخروطی آن 18 متر
است. ارتفاع تپه و میل گنبد روی هم 70 متر می شود.
ط) برج دارکان – برج آجری رادکان که در روستای رادکان منطقه کردکوی واقع
است، متشکل از بدنه مدور آجری و گنبد مخروطی شکل است. این برج به استناد کتیبه
کوفی موجود در قسمت فوقانی بدنه آن آرامگاه یکی از سپهبدان طبرستان است. ساختمان
آن در سال 407 هجری قمری آغاز شده و در سال 422 پایان یافته است.
ی) برج سلطان زین العابدین – این برج از لحاظ شیوه معماری و گنبد هرمی شکل هشت وجهی و
همچنین به خاطر تزئینات کاشیکاری صندوق و درب نفیس چوبی، در زمره مهمترین ابنیه
تاریخی و مذهبی ساری به شمار می رود. صندوق چوبی صحن بقعه که منبت کاری شده
شاهکاری از هنرهای دستی است.
ک) غارهای کمربند و
هوت – این غارها در روستای بروجن در پنج کیلومتری جنوب
غربی شهرستان بهشهر واقع شده است. یافته های حاصل از کاوش های انجام شده در این
غارها حاکی از زندگی انسان های نخستین در عصر حجر در این غارها می باشد. از جمله
آثار به دست آمده از این غارها تیغه هایی از سنگ چخماق ، قطعاتی از استخوان سگ
دریایی و آهوست. همچنین اسکلت سه انسان در غار کمربند پیدا شده که احتمالا در 7500
سال پیش از میلاد می زیسته اند.
ل) تورنگ تپه – تورنگ تپه که یکی از عظیم ترین تپه های باستانی مازندران
به شمار می رود به فاصله 25 کیلومتری شمال شرقی گرگان قرار دارد و این تپه با وسعت
بسیار و ارتفاع چشمگیر در مجاورت روستای تورنگ تپه واقع شده و مشرف بر استخر بزرگی
است . قدمت آن به هزاره سوم پیش از میلاد می رسد.
م) موزه گرگان – موزه گرگان از سه بخش تشکیل گردیده است : 1) بخش سنگنبشته
ها که در آن سنگ قبرهای متعددی به نمایش گذاشته است. 2) بخش باستان شناسی که
مهمترین آثار تاریخی هنری و فرهنگی مازندران از قبیل سفالینه ها، آلات و ادوات
رزمی، ظروف شیشه ای و سکه هاست. 3) بخش مردم شناسی که فرآورده ها و مصنوعات دستی،
سنتی، منسوجات، زینت آلات است و دیگر دست افزارهایی که در زندگی مردم نقش حیاتی
داشته اند را به نمایش می گذارد.
ن) خانه نیما یوشیج
– نیما یوشیج در دهکده یوش از بخش بلده شهرستان
نور متولد شد. وی مبتکر سیک نوینی در شعر پارسی است که به نام شعر نو معروف است.
ساختمان خانه شامل حیاط مرکزی با اتاقهای متعددی در اطراف آن است که از بناهای
تاریخی مازندران به شمار می رود . آرامگاه وی نیز همان جاست.
ص) مسجد جامع گرگان
– بنای اصلی مسجد جامع گرگان متعلق به دوره
سلجوقیان است که در ادوار بعدی، خاصه در دوره صفوی چندین بار مرمت و بازسازی شده
است. به نحوی که امروزه از آثار دوره سلجوقی این مسجد تنها مناره آجری با کتیبه
کوفی آن باقی مانده است. بر روی منبر چوبی مسجد تاریخ 1018 هجری قمری حک شده است.
ع) مسجد و مدرسه
کریم ایشان – این بنا در 106 کیلومتری
شهرستان گنبد کاووس در روستای ترکمن نشین کریم ایشان واقع شده و از آثار دوره
قاجاریه است. ساختمان آجری مسجد به شکل مربع مستطیل بنا شده است و شامل یک شبستان
با سردر و ورودی در سمت جنوبی است.
ف) امامزاده
عبدالله – امامزاده عبدالله در 12
کیلومتری جنوب غربی آمل در دهکده اسکو محله قرار دارد. در صحن امامزاده ضریحی از
طلا و نقره قرار دارد که به وسیله هنرمندان ماهر اصفهان ساخته شده است. از آثار
قدیمی آستانه امامزاده عبدالله حوض شفا و مرقد بی بی فاطمه و سقاخانه است. این
امامزاده دارای 22 زایر سرای درجه یک با وسایل لازم و 125 زایر سرای درجه 2 است.
ض) امامزاده یحیی – ساختمان برج آجری امامزاده یحیی در شهر ساری واقع شده و به
خاطر دارا بودن صندوق و در نفیس چوبی دارای اهمیت هنری و تاریخی است. بنای آن شامل
بدنه مدور و گنبد مخروطی شکل است که ارتفاعی در حدود 20 متر دارد.
ق) بازار قدیمی گرگان
– این بازار به بازار نعلبندان معروف است و در
داخل بافت قدیم شهر گرگان قرار دارد. در باقت قدیم گرگان مجلات قدیمی بناهای
تاریخی و مذهبی آب انبار کاروانسرا و تیمچه نیز وجود دارد.
